|
[ culturelle. ] [ politique ] [ information ] [ ndouloum ] [ geographie ] [ biographie ] [ janngu demngal ma ]
|
|
|
|
jimol sukaaɓe ndulumaaji
18/12/2009 00:01
jaŋde e pinal yoo won darnde men.ko ɗuum saabi ,darnde sukaaɓe ndulumaaji ndaranii jaŋde pulaar gila hitaande 1979.ko min daraniiɓe ngal ɗemngal.nde tawnoo woni neɗɗo ko ɗemngal ete yonaani ɗemngal tan no kaalgol.sabu ɗemngal so jaŋngaaka winndaaka so ɓooyi majjad.e dow teddungal sakaaɗe ndulumaaji demɓe ina mbeltinira on ndeeɗo yimre.ko nii lelorii.
kolli koɗii.bayli mbaylii.ñaañooji ñaañi
holto jaambareeɓe haŋki ngonii.
jaambaraagal koy mutii. jokkere enɗam majjii.
hirande leñol nattii.laamu annasaara e ɗowooɓe mum cariindi ngenndi e ɓesngu mum. ittii jiɗotiral ɓe lomtinii hooram hooram.mi yiɗaa tinaa mi yiɗaa pinaa.banndam kooni ciftoren leydiyaŋkooɓe, ɓe mbirni tan kono e ɓena e ndermen.miijo maɓɓe yoo saasnu ɓerɗe men. .holto ceerno suleymaani baal.
golle maaɗa mamin kaal.hormo mbiiɗa a hormaaki.
muddo maaɗa e beelinaaɓe a muddaaki.
satigi cadtuɗo a ɗooftaaki.ɗoon to ɓoggi e daaɗe fuutaŋkooɓe kaɓɓitaaki.
aɗana heddii e jeeriyel tummbere,kono innde maaɗa heddaaki e majjere.
buurba alburi njaay,jolof kay wonaa njaay.kawoori jooketaake,ndeke jolof jiimetaake.
almaami saamori tuure,yanaande maa; kala e sahaa yoore.
min ciŋkirande kaalis e kaŋŋe buure.waasuru kay waasaka sabu ndimaagu amen heɓtaaka.
allah wuurnata kapiten guuro guurɗo jawfiiɗoma e ngelemu o yooloyma njoole.
sakkaa ko laamɗo julu en,cakka maa ko ceganeeji cewngu,caroowo bonɗo caakoowo.
caggal a wonaa kedeewo.
tousséne livintis. tusen ko maccuɗo tasɗo kaliifa mum.
heɓti jappeere mum,rimɗini leñol mum.
nde ndariɗaa e nder ayti hoyneede ɓaleeɓe haayti,woyde rewɓe sukaaɓe natti.
markiis gaawe.ko garwaniiɗo daranaade dahaaɓe e duunde afrik artirde.
rasta faara en njaariima,ndeɗi njaaduno e innde maa bawɗi rega ndegiima.
oosiya geefo kuwaame kurma.so tawii ko a ɓaleejo ɓawlu haa kurma sabu ɗuum ustataa neɗɗaagu ma.
otaa sikku wonkoɓe ɓurmaa haa ngostoriɗaa neɗɗaagu ma. patiriis lulumba ko almuudo ma. ƴeew gana e koŋngo ngoyiimo ngoyma.
sabu innde maaɗa dillinii gine e portigal.
amniskaal kaboraal,kaɓiraado sabu hirande leñol,haɓtorii kuɗol haɓtorii fetel.
a yanii e konakiri,a heddiima e ciimtol,
abbere mutii yoo lomto ɗum jallungol.leydiyaŋkooɓe e golle maɓɓe njokkoɗen.
sukaaɓe dental ndulumaaji.
| |
|
|
|
|
|
|
|
jangde e pinal
08/12/2009 17:41
Winndannde hirjo ɓamtaare leñol
Wanndiraaɓe tedduɓe, mino ñaagii kala ɓiɗɗo pullo nde waɗtata yila mum he winndude e janngude ɗemngal men, mbele omo waawa yiitude nafoore ɗemngal mum, ngam ganndal suuɗii ko hen ndeer ngaandi tagaande, ko ɗemngal walla binndol waawta ngal yaltinde, ko ɗuum addi haa ceerno men Yero Dooro Jallo wi’i : ko ɗemngal woni wonki leñol, kadi so neɗɗo teskkima, tawat ko haala woni ɗoworde golle hakkunde neɗɗo e banndum, kadi ko ɗemngal seerndi neɗɗo he tagooje goɗɗe ɗee, ɗemngal noon so winndaaka janngaaka naɓrataa renndo joom mumen yeeso, tee eɗen nganndi terɗe tago aadee ɓurdaani, ko binndol ɓurdidini ɓiɗɓe Aadama e Hawaa, ngam ko kanngol jokkindiri yuumtere yilaaji ɓulnii ɗi karalle ɓamtuɗe renndo aadee.
Sagata leñol, so en teskiima ngonka ndee winndere hannde, en tawat eɗen tami tuugnore he ko kaalɗen koo, ngam leƴƴi raneeɓe e sooyɗuɓe e ko ɓuri jaalaade ko ɗemɗe maɓɓe kuwtorta, ko ɗuum addani ɓe ɓamtaare yaawnde, kono enen ɓaleeɓe eɗen ndiiñii ɗo gootel, leñol raneeɓe e sooyɗuɓe garngol yoo fawa he men ko yiɗi, en puuynanaama ɗemɗe men e pine men en njaɓii, ɓe ngeeltiri en maccinanaade ɓe, njaɓɗen ɓe mbaɓɓii en, en tuuɗaani, ɓe njaasni en he koɗanɗe men en kaɓtaaki, ɗuum duñi haa leñol ɓalewol hiitoraa he winndere ndee, ngontuɗen siccaama yawaaɓe ufneteeɓe, sooynorteeɓe ñawu hoddiiɓe baasal ɓe iwdi majjere, hay ngalu neesu duunde Afrik wonti jeyal maɓɓe, ɓe mbii en kaandaani he maggu, ɓe mbii : tagiraaɓe tampere, kaandaani he fooftere walla daaɗere.
Banndiraawo tedduɗo, ar janngu ɗemngal maa, tuuɗaa dimle majjere jajjinaa yila maa, ɓulnoɗaa gannde ƴellitooje neɗɗaagu maa, njeyeɗaa he yimɓe yonta maa, ngati a no anndi ko aan woni ɗemngal, ko kanngal woni aan, koninke leñol mo aawdi piindi ganndal ɓamtaare leñol, ko miijooji maa celluɗi ŋellitooje ɗemngal men woni ko min cabbii, ar he wolde ɓamtaare leñol, ndeen woni wolde ngotaagu ɓiɗɓe leñol men, nde ngannduɗaa waawtaa laataade gaa he paamal e pamondiral, onon sagataaɓe faamɓe hiramɓe leñol men, fooɗaniiɓe caasal e goodal he nder ndee winndere,
yoo on nganndu saasnata ɗemngal men tan he nder ndee winndere ko binndol, tee eɗen nganndi, haa ɓiɗɓe leñol men caasa he daaɗere (neema) aduna, ko alaa he sago ngonen haɓɓere wootere faddotoode majjere, sooytinnde en daaɗere he nder ndee winndere.
Aan sagata caltiiɗo jaaɓneede ɗemɗe e pine woɓɓe, ar daɗɗan ɓiɗɓe leñol maa tippere ganndal ɗowoore ɓe he fooyre jeytaare, ngati so hanki bonii yoo peeje ndaɗɗe, mbele janngo ina feewa.
Aan jiiliiɗo duuɗe winndere jiiɗo nafa ganndal, ar siimtan ɓiɗɓe leñol maa ɗo ganndal yottini neɗɗanke he kala senngo, ngati hanki ganndal wonnoo ko he binndol kaaydi, kono hannde ngal woni ko he yeyre (lowre) ganndal yowiinde he weeyo, ɓireteende nde sontataa, caggal nde ganndal fiiltii sato wertaango leydi, ngal anndini neɗɗanke ngonka piiltiiɗe e maayje kuufɗe duuɗe winndere.
So tawii hanki wonnoo hare leñol ko reende ndimaagu ɓiɗɓe leñol e huufde ngaluji maggol, hannde woni hare leñol ko ngotaagu ɓiɗɓe maggol e winndude e janngude ɗemngal maggol, mbele faggudu hoɗaango maggol ina wilta reena tawaa-tawi maggol.
Bordoo France
Tijjaan
| |
|
|
|
|
|
|
|
jangde pulaar
03/12/2009 01:22
alkulal c ca (tia) caali e caaleeje. caanngol caalli. cakka . cakkaaji.cabalal rawaandu.
c =(thiy ). ciile. ciilal. ciifol. ciifi.ciimtol.caafal.
ce (thié) ceenal.ceekol.ceeli.ceemedo.ceemedaali.
co=thio)colli.colel.coppi.cooke.cooydo.coofdo.coordi
coobe. cobdo.
cu=thiou)cuusal.cuusdo.cokalel.cumu.cumdo.cubballo.
cuubgol.cuboowo.cubee.cuumaade.cuumde.
ngacca.ngamri.ngaari.ngaska.ngamri.ngadda.
ngiirte. ngimme.ngimodaa.ngitta.nginne.
nguurte.nguurne.ngudde.ngummoden. ngubben. nguppen.ngutten.nguurten.ngujja.
ngedden.ngeggen.ngekkoden.ngenndi.ngelooba
ngooroondi.ngoowka.ngo maayo.ngo waalo.
ngo junngo.ngo weeyo.
| |
|
|
|
|